Σε νηπιακό στάδιο βρίσκεται ακόμη η ηλεκτροκίνηση στην Κύπρο και παρά την κριτική που ασκείται στις υποδομές και στις κρατικές επιχορηγήσεις, η ανάπτυξή της οφείλεται κατά κύριο λόγο στον ίδιο τον αγοραστή και στο κατά πόσο θα ωθήσει την αγορά προς τον εξ-ηλεκτρισμό της αυτοκίνησης.
Παρ’ όλα αυτά οι αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν ήδη στρέψει τα βλέμματα όλων προς την ηλεκτροκίνηση, κι αυτό γιατί μέχρι το 2035 η Ευρωπαϊκή Ένωση θα βάλει τέρμα στην πώληση αυτοκινήτων με κινητήρα εσωτερικής καύσης, δηλαδή των σημερινών συμβατικών αυτοκινήτων.
Πρόκειται στην ουσία για την πρώτη σημαντική πολιτική συμφωνία που επιτυγχάνεται μεταξύ των κρατών-μελών και της Ευρωβουλής, προς την κατεύθυνση της πράσινης μετάβασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η συμφωνία προβλέπει τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 55% για τα καινούργια ιδιωτικής χρήσης θερμικά αυτοκίνητα μέχρι το 2030 και κατά 55% για τα ημιφορτηγά. Πέντε χρόνια αργότερα οι εκπομπές θα μηδενιστούν δεδομένου ότι από το 2035 δεν θα πωλούνται πλέον θερμικά οχήματα στις εν λόγω κατηγορίες.
Τα αυτοκίνητα αντιπροσωπεύουν σήμερα το 15% των συνολικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που σημαίνει ότι η πλήρης ηλεκτροκίνηση θα συμβάλει στη δραστική μείωση των εκπομπών. Η απόφαση εντάσσεται στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, η οποία προβλέπει τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% μέχρι το 2030 σε σχέση με τις εκπομπές του 1990, και την επίτευξη περιβαλλοντικής ουδετερότητας μέχρι το 2050.
Η εν λόγω συμφωνία, πέραν από την πλήρη αποδέσμευση από τα θερμικά αυτοκίνητα σε ορίζοντα δώδεκα χρόνων, θα ενθαρρύνει ή θα αναγκάσει τις αυτοκινητοβιομηχανίες αφενός να αναπροσαρμοστούν στον σκληρό ανταγωνισμό της αγοράς ηλεκτρικών οχημάτων και αφετέρου να επικεντρωθούν στην παραγωγή αμιγώς ηλεκτρικών αυτοκινήτων και να απεξαρτητοποιηθούν από τους κινητήρες εσωτερικής καύσης με ο,τι αυτό συνεπάγεται. Και η απόφαση αυτή, συμβαδίζει χρονικά με την κατακόρυφη αύξηση του κόστους των καυσίμων και κυρίως του diesel, κάτι που ωθεί πολλούς καταναλωτές να σκέφτονται ακόμη πιο σοβαρά την αγορά ηλεκτρικού αυτοκινήτου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σήμερα ο κλάδος της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας απασχολεί άμεσα και έμμεσα δεκατρία, περίπου, εκατομμύρια εργαζομένους, δηλαδή το 7% των θέσεων εργασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Βέβαια, δεν θα πρέπει να αγνοήσει κανείς και τις δηλώσεις υψηλόβαθμου αξιωματούχου της Ε.Ε. Για το χρονοδιάγραμμα αποδέσμευσης από τους κινητήρες εσωτερικής καύσης. Σύμφωνα με τον Επίτροπο Εσωτερικής Αγοράς, Thierry Breton, θα έπρεπε να επανεξεταστεί το χρονοδιάγραμμα του 2035, εάν η αγορά ηλεκτρικών οχημάτων δεν αναπτυχθεί εγκαίρως. Το επιχείρημα του Breton στηρίζεται στο γεγονός ότι αφενός οι καταναλωτές θα συνεχίζουν να οδηγούν αυτοκίνητα με συμβατικούς κινητήρες για πολλές ακόμη δεκαετίες και θα πρέπει οι αυτοκινητοβιομηχανίες να είναι σε θέση να τους εξυπηρετούν και από την άλλη όπως ανέφερε σε συνέντευξή του στο Brussels Playbook που δημοσιεύθηκε πρόσφατα «θα χρειαστούμε 15 φορές περισσότερο λίθιο έως το 2030, 4 φορές περισσότερο κοβάλτιο, 4 φορές περισσότερο γραφίτη και 3 φορές περισσότερο νικέλιο. Έτσι θα έχουμε τεράστια κατανάλωση πρώτων υλών και πρέπει να τα μελετήσουμε όλα αυτά», συστήνοντας να επανεξετάσει η Ε.Ε. Το θέμα το 2026.
Τα σχέδια επιχορήγησης για αγορά ηλεκτρικού αυτοκινήτου
Παρά τις προσπάθειες που γίνονται σε Ευρωπαϊκό επίπεδο για υλοποίηση του στόχου των μηδενικών ρύπων, στην Κύπρο, σύμφωνα με στοιχεία που ανακοίνωσε το Υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, το 50% των εκπομπών αυτών προέρχονται από τις μεταφορές.
Προς αυτήν την κατεύθυνση προωθήθηκε και εγκρίθηκε το 2021 το Γενικό Πλαίσιο Πολιτικής για την Προώθηση της Χρήσης Ηλεκτροκίνητων Οχημάτων, το οποίο στοχεύει το 2030 το 25% των νέων εγγραφών οχημάτων να είναι ηλεκτρικά και μέχρι το 2035 το ποσοστό αυτό να αυξηθεί στο 100%. Προς υλοποίηση του αποτελέσματος αυτού, στο γενικό πλαίσιο είχε τεθεί ως στόχος για το 2022, 1.036 νέες εγγραφές οχημάτων να είναι ηλεκτρικά. Από τον Αύγουστο του 2022 έχουν εγγραφεί ή παραγγελθεί 1.343 οχήματα επιτυγχάνοντας τον στόχο του έτους κατά 144%.
Συγκεκριμένα, στην κατηγορία του αμιγώς ηλεκτρικού αυτοκινήτου, καθώς και μικρού εμπορικού, δόθηκαν εγκρίσεις σε Σχέδια Επιχορήγησης του αρμόδιου Υπουργείου και επιβεβαιώθηκαν παραγγελίες σε αριθμό αιτήσεων πέραν των διαθέσιμων χορηγιών (οι οποίες ήταν 426) με χρήση εξοικονομήσεων που προήλθαν από άλλες κατηγορίες του σχεδίου.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Μεταφορών, όσον αφορά τα Σχέδια Επιχορήγησης, η μεγαλύτερη ζήτηση διαφάνηκε να υπάρχει για καινούρια αμιγώς ηλεκτροκίνητα οχήματα, για μοτοποδήλατα και μοτοσικλέτες και για μικρά εμπορικά οχήματα. Διαφάνηκε δε ότι για μικρά ή μεγάλα λεωφορεία δεν υπάρχει ακόμη αναπτυγμένη αγορά σε βαθμό που να προσφέρει τιμές που να τα καθιστά ελκυστικά.
Όσον αφορά το Σχέδιο που προκηρύχθηκε παράλληλα και αφορούσε σχέδιο απόσυρσης παλαιού οχήματος με συνδυασμό αγοράς αμιγώς ηλεκτρικού ή μερικώς ηλεκτρικού (plugin-hybrid) οχήματος έχουν δοθεί όλες οι διαθέσιμες εγκρίσεις, 433 στον αριθμό, και είχαν επιβεβαιωθεί μέχρι τον περασμένο Σεπτέμβριο 359, ενώ αναμένεται οι επιβεβαιώσεις να ξεπεράσουν και τον μέγιστο αριθμό διαθέσιμων χορηγιών, οπόταν και θα καλυφθούν από εξοικονομήσεις από άλλες κατηγορίες. Το ποσό συνολικής χορηγίας ανέρχεται σε 7.611.000 ευρώ.
Όπως αναφέρει το Υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, ο στόχος για το 2022, έχει κατά πολύ ξεπεραστεί. Και ο στόχος αφορούσε σε επίτευξη εγγραφών αμιγώς ηλεκτρικών αυτοκινήτων, με ποσοστό 144%. Σε αυτό υποβοήθησαν τα Σχέδια που έχουν προκηρυχθεί καθώς και η συνολική προσπάθεια που καταβάλλεται σε σχέση με άλλα μέτρα που προωθούνται στο πλαίσιο της γενικής πολιτικής για την προώθηση ηλεκτροκίνητων οχημάτων.
Επιπρόσθετα, το Υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων ετοιμάζει νέα σχέδια που θα προκηρυχθούν στην προσπάθεια του για συνέχιση της υποστήριξης της προώθησης της ηλεκτροκίνησης. Σε αυτά τα νέα σχέδια θα ληφθούν υπόψη τα αποτελέσματα και το ενδιαφέρον που είχε επιδειχθεί σε κάθε κατηγορία οχήματος, καθώς και σχόλια και εισηγήσεις που λήφθηκαν από πολίτες και φορείς στο πλαίσιο υλοποίησης του πρώτου σχεδίου, περιλαμβανομένης και της επέκτασης της δυνατότητας υποβολής αίτησης για χορηγία σε ηλεκτρικά ποδήλατα διαφόρων προδιαγραφών.
Για υποστήριξη της ηλεκτροκίνησης, το Υπουργείο προωθεί παράλληλα όλα τα μέτρα που προβλέπονται στο γενικό σχέδιο πολιτικής όπως είναι η ανάπτυξη των υποδομών επαναφόρτισης, η αντικατάσταση κυβερνητικών οχημάτων με ηλεκτρικά, η προώθηση νομοθετημάτων για την απλοποίηση των διαδικασιών ώστε να διευκολύνεται η προσπάθεια του ιδιωτικού τομέα για δημιουργία σημείων επαναφόρτισης.
Συγκεκριμένα, το νέο σχέδιο επιχορήγησης για αγορά ηλεκτρικού αυτοκινήτου θα προκηρυχθεί μέσα στον Δεκέμβριο.
Αυξάνεται το ενδιαφέρον, απουσιάζουν οι υποδομές
Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε κατά τις αρχές του μήνα η Ευρωπαϊκή Ένωση Κατασκευαστών Αυτοκινήτων (ACEA), η Κύπρος παρουσιάζει τα μεγαλύτερα ποσοστά σε αύξηση εγγραφών ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Παρ’ όλα αυτά η είδηση δεν είναι αισιόδοξη, καθότι καταδεικνύει, κυρίως, το μικρό ή σχεδόν ελάχιστο ενδιαφέρον που υπήρχε τα προηγούμενα χρόνια. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο οργανισμός για το τρίτο τρίμηνο του 2022, η Κύπρος παρουσιάζει τη μεγαλύτερη αύξηση σε πωλήσεις και εγγραφές ηλεκτρικών οχημάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση για το 2022 σε σχέση με το 2021. Συγκεκριμένα, ενώ η Ε.Ε. παρουσιάζει 22% αύξηση, στην Κύπρο καταγράφεται 490% αύξηση. Κι αυτό γιατί οι μονάδες ηλεκτρικών οχημάτων το 2021 ήταν σχεδόν ελάχιστες και συγκεκριμένα 20 σε σχέση με 118 το φετινό έτος.
Παρά το φαινομενικά ή ειλικρινό ενδιαφέρον, αυτό που έχει σημασία είναι οι υποδομές που υπάρχουν στους κυπριακούς δρόμους οι οποίοι είναι ανέτοιμοι να υποδεχθούν μαζικές ροές ηλεκτρικών αυτοκινήτων τα οποία θα αναζητήσουν σταθμό φόρτισης. Σύμφωνα με τα στοιχεία τα οποία δημοσιοποίησε η Ευρωπαϊκή Ένωση Κατασκευαστών Αυτοκινήτων, η Κύπρος είναι εκ των ουραγών για διάθεση σταθμών φόρτισης. Συγκεκριμένα, κατατάσσεται μαζί με την Ελλάδα στην προτελευταία θέση με μόλις 0,4 φορτιστές ανά 100 χιλιόμετρα δρόμου, πίσω από τη Λιθουανία η οποία διαθέτει μόλις 0,2 φορτιστές. Και για να συγκριθούμε με τις χώρες με τους περισσότερους φορτιστές στο οδικό δίκτυο, αξίζει να σημειωθεί ότι πρώτη χώρα είναι η Ολλανδία με 64,3 φορτιστές ανά 100 χιλιόμετρα, δεύτερο το Λουξεμβούργο με 57,9, τρίτη η Γερμανία με 25,8 και τέταρτη η Πορτογαλία με 24,9.
Πάντως, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση Κατασκευαστών Αυτοκινήτων, το μερίδιο της αγοράς ηλεκτρικών οχημάτων φαίνεται να αυξάνεται ολοένα και περισσότερο. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν, τα ηλεκτρικά αντιπροσωπεύουν πλέον το 11,9% των συνολικών ταξινομήσεων επιβατικών αυτοκινήτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, από 9,8% κατά το τρίτο τρίμηνο του 2021.
Σχέδιο Επιχορήγησης εγκατάστασης 1000 σημείων επαναφόρτισης
Προς αυτή την προσπάθεια, βέβαια, αξίζει να επισημανθούν και οι προσπάθειες της Κυβέρνησης, αφού στις αρχές Νοεμβρίου εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο πρόταση του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων που αφορά στο Σχέδιο Επιχορήγησης για την εγκατάσταση 1000 δημόσιων σημείων επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων.
Όπως αναφέρει το αρμόδιο Υπουργείο, για την επίτευξη του στόχου αυτού το Τμήμα Ηλεκτρομηχανολογικών Υπηρεσιών έχει συμπεριλάβει στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, στον Άξονα Πολιτικής «Ταχεία μετάβαση σε μια Πράσινη Oικονομία – Βιώσιμες Μεταφορές», το Σχέδιο Χορηγιών «Ηλεκτροκίνηση με τα 1000» για την παροχή ενίσχυσης με σκοπό την εγκατάσταση 1000 σταθμών επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων. Το Σχέδιο Χορηγιών θα υλοποιηθεί σε δύο φάσεις (Α’ και Β’ Φάση), με συνολικό διαθέσιμο προϋπολογισμό €3,700,000. Αιτήσεις για την Α’ Φάση θα υποβάλλονται μέχρι 31/01/2023 και θα διατεθεί το ποσό των €1,850,000. Η Β ́ Φάση αναμένεται να προκηρυχθεί περί τα τέλη του 2023, επίσης, με χορηγίες ύψους €1,850,000.
Οι δυνητικοί δικαιούχοι είναι φυσικά και νομικά πρόσωπα (Εταιρείες, Σωματεία, Ιδρύματα), Μη Κυβερνητικοί Οργανισμοί, νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, Αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης που είναι ιδιοκτήτες ή ενοικιαστές «χώρου στάθμευσης για δημόσια χρήση» και δραστηριοποιούνται σε περιοχές που είναι υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τα επιλέξιμα σημεία εγκατάστασης είναι, μεταξύ άλλων, χώροι στάθμευσης για δημόσια χρήση, δημοτικοί και κοινοτικοί χώροι στάθμευσης, ιδιωτικοί χώροι στάθμευσης για το κοινό, χώροι πρατηρίων πετρελαιοειδών, χώροι σταθμών επαναφόρτισης κτλ.
Ο κάθε δικαιούχος δύναται να λάβει χορηγία για τέσσερις σταθμούς επαναφόρτισης, ανά επαρχία, με μέγιστο αριθμό τους δεκαπέντε σε όλη την Κύπρο, με εξαίρεση τις τοπικές αρχές οι οποίες μπορούν να λάβουν χορηγία για να τοποθετήσουν μέχρι και οκτώ σταθμούς εντός της επικράτειάς τους.
Το Σχέδιο προνοεί χρηματοδότηση σε ποσοστό 50% της ολικής δαπάνης, με μέγιστο ποσό χρηματοδότησης ανάλογα με τη μέγιστη ισχύ εξόδου του φορτιστή. Σημεία φόρτισης τα οποία θα εγκατασταθούν σε ορεινές περιοχές, θα λαμβάνουν αυξημένο ποσοστό χορηγίας μέχρι 55%, με τα ανώτατα όρια χρηματοδότησης να παραμένουν ως έχουν.
Σε δηλώσεις του ο Υπουργός Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων κ. Γιάννης Καρούσος ανέφερε ότι «Προχωρούμε στην υλοποίηση ενός ακόμα στόχου του πλαισίου πολιτικής για ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης στη χώρα μας σε ό,τι αφορά τις υποδομές. Δηλαδή τους σταθμούς επαναφόρτισης, με στόχο μέχρι και το 2026 την εγκατάσταση χιλίων (1000) σταθμών επαναφόρτισης σε δημόσια προσβάσιμους χώρους. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα το οποίο συμπεριλαμβάνεται στο ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.»
Daily.cy
